อ่านประมวลสารสนเทศพร้อมใช้ฉบับเต็มที่นี่ >> 
บทคัดย่อ :
ฝนกรด คือ น้ำฝนที่มีความเป็นกรดโดยมีค่าพีเอชต่ำกว่า 5.6 ปรากฏการณ์ฝนกรดถูกพบครั้งแรกในปี ค.ศ. 1960 โดยนักวิทยาศาสตร์ชาวสแกนดิเนเวียนได้สังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงความเป็นกรด-ด่างในแหล่งน้ำคือ ทะเลสาบและสระน้ำ ซึ่งส่งผลกระทบต่อปลาที่อาศัยในแหล่งน้ำนั้น สาเหตุการเกิดฝนกรดมาจากธรรมชาติและกิจกรรมที่มนุษย์ทำขึ้นเอง โดยธรรมชาตินั้นเกิดจากก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่มีอยู่ในบรรยากาศทำปฏิกิริยาทางเคมีกับน้ำฝนเกิดเป็นกรดคาร์บอนิกและออกไซด์ของไนโตรเจนทำให้มีอนุมูลของไนเตรตในธรรมชาติ มนุษย์ทำให้เกิดฝนกรดโดยก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ เช่น รถยนต์และโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ ที่ปล่อยสารพิษที่มีองค์ประกอบของก๊าซออกไซด์ของไนโตรเจนและก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์จากการเผาไหม้เชื้อเพลิงที่มีกำมะถันเป็นองค์ประกอบ ได้แก่ ถ่านหิน น้ำมันเตา และน้ำมันดีเซลในอุตสาหกรรมต่างๆ สารมลพิษเหล่านี้จะกลายเป็นส่วนหนึ่งของไอน้ำในก้อนเมฆและก่อให้เกิดเป็นฝนกรดและเมื่อฝนกรดตกลงมา สู่ดิน ทะเลสาบ แม่น้ำ และมหาสมุทร ฤทธิ์ของกรดที่มีในน้ำฝนนั้นจะส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ พืช และสัตว์ สิ่งก่อสร้าง และที่สำคัญที่สุดคือ สุขภาพของมนุษย์ ฝนที่เป็นกรดจะทำให้ธาตุโลหะหนักในดิน เช่น แคดเมียม ตะกั่ว และปรอท และธาตุโลหะหนักอื่นๆ ละลายออกมา ทำให้ดินมีแนวโน้มเกิดมลพิษเนื่องจากการปนเปื้อนของโลหะหนักมากขึ้น และยังทำให้ดินเสื่อมคุณภาพ รวมทั้งการปรับสภาพน้ำฝนที่ขังหรือซึมลงดินให้เป็นกลางทำได้น้อยลงและก่อให้เกิดการขาดธาตุอาหาร เช่น แคลเซียม แมกนีเซียม ซึ่งมีผลต่อการเจริญเติบโตของต้นไม้ในบริเวณนั้น นอกจากนี้ ฝนกรดยังส่งผลกระทบต่อวงจรชีวิตของสัตว์น้ำและสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ และจุลินทรีย์ในดินบางชนิดที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศบนบก โดยเฉพาะบทบาทในการเพิ่มสารอาหารและความอุดมสมบรูณ์ของดิน เมื่อค่าพีเอชของน้ำเปลี่ยนแปลงไป การทำงานของจุลินทรีย์จะลดลง ทำให้การย่อยสลายอินทรีย์สารน้อยลง สารอินทรีย์จึงสะสมในระบบนิเวศทำให้ขาดวัฏจักรการนำเอาธาตุอาหารกลับมาใช้ประโยชน์ นอกจากนั้นสัตว์น้ำขนาดเล็กที่อาศัยอยู่ตามท้องน้ำมีจำนวนลดลงและพบว่า โลหะหนัก เช่น นิกเกิล ทองแดง เหล็ก แมงกานีส ปรอท อะลูมิเนียม ฯลฯ จะสะสมในแหล่งน้ำเพิ่มขึ้นเนื่องจากฝนกรดทำลายการจับยึดไอออนของโลหะหนักไว้ โดยเฉพาะถ้าระดับอะลูมิเนียมไอออนในน้ำเพิ่มขึ้นจะก่อความระคายเคืองแก่เหงือกของปลา ซึ่งจะทำให้ปลาพยายามสร้างเมือกห่อหุ้มส่วนที่เกิดการระคายเคืองทำให้สภาพของเหงือกทรุดลงและตายไปในที่สุด เมื่อความเป็นพิษของโลหะหนักจากดินและน้ำหลุดออกมาจะไปสะสมในสัตว์น้ำ ในพืช เมื่อประชาชนนำปลาและพืชมาบริโภคก็จะเป็นสาเหตุของโรคและปัญหาทางสุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากมีการสะสมของอะลูมิเนียมในอวัยวะภายใน เช่น สมอง เนื้อเยื่อกระดูก และกล้ามเนื้อ จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพคือ ทำให้คนไข้มีอาการหรือภาวะสมองเสื่อมได้
คำสำคัญ : ฝนกรด; ความเป็นกรด; โลหะหนัก; ระบบนิเวศ; ซัลเฟอร์ออกไซด์
Keywords : Acid rain; Acidity; Heavy metals; Ecosystem; Sulfur oxides
