ระเบียบหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การบริหารและจัดการทุนวิจัยด้านทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อส่งเสริมการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2565

     หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) ในฐานะหน่วยงานในสำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ ภายใต้การกำกับดูแลของสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ มีอำนาจหน้าที่ส่งเสริมการทำงานร่วมกันระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน ตั้งแต่ผู้ประกอบการใหม่ทั้งรายย่อย ผู้ประกอบการขนาดกลางและผู้ประกอบการขนาดใหญ่ โดยที่ทุกฝ่ายมีส่วนร่วมในการกำหนดโจทย์และทำการวิจัยให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ในการสร้างความสามารถในการแข่งขันของประเทศ รวมถึงผลักดันให้มีการนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์ ให้ความสำคัญกับผู้ประดิษฐ์คิดค้นและผู้สร้างสรรค์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม จึงให้หน่วยงานผู้รับทุนมีส่วนในการเป็นเจ้าของทรัพย์สินทางปัญญา และโดยที่พระราชบัญญัติส่งเสริมการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2564 ส่งเสริมให้มีการนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ อันจะเป็นประโยชน์ทั้งการต่อยอดการวิจัยและต่อเศรษฐกิจของประเทศในภาพรวม และเป็นแรงจูงใจให้มีการวิจัยและสร้างนวัตกรรมเพิ่มขึ้น

     เพื่อให้การบริหารและจัดการทุนวิจัยด้านทรัพย์สินทางปัญญามีประสิทธิภาพและประสิทธิผลต่อการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ อาศัยอำนาจตามความในข้อ 14 ประกอบกับข้อ 30 แห่งข้อบังคับคณะกรรมการอำนวยการนโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ ว่าด้วยหน่วยบริหารและจัดการทุน พ.ศ. 2562 จึงออกระเบียบไว้ ดังต่อไปนี้

ข้อ 1 ระเบียบนี้เรียกว่า “ระเบียบหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การบริหารและจัดการทุนวิจัยด้านทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อส่งเสริมการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2565”

ข้อ 2 ระเบียบนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป

ข้อ 3 ในระเบียบนี้

“ทุนวิจัย” หมายความว่า ทุนสนับสนุนโครงการซึ่งรวมทั้งทุนสนับสนุนในลักษณะเป็นเงินสด (In Cash) และทุนสนับสนุนในลักษณะอย่างอื่นที่มิใช่เงินสด (In Kind) ที่ บพข. และผู้ให้ทุนร่วมให้แก่ผู้รับทุน

“เงินทุน” หมายความว่า ทุนสนับสนุนในลักษณะเป็นเงินสด (In Cash) ที่ บพข. และ/หรือผู้ให้ทุนร่วมมอบให้แก่ผู้รับทุน รวมถึงทุนสนับสนุนในลักษณะเป็นเงินสด (In Cash) ที่ผู้รับทุนสมทบเองด้วย

“โครงการ” หมายความว่า โครงการวิจัยและนวัตกรรมโครงการ โครงสร้างพื้นฐานทางด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม โครงการวิจัยเชิงนโยบาย โครงการศึกษาความเป็นไปได้เบื้องต้นทางด้านเทคโนโลยี การตลาด โครงการส่งเสริมความสามารถด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม โครงการอื่นของหน่วยงานของรัฐและเอกชน หรือโครงการอื่นตามที่ บพข. อนุมัติให้ได้รับทุนวิจัย

“ผลงานวิจัยและนวัตกรรม” หมายความว่า ข้อค้นพบหรือผลที่เกิดขึ้นจากการวิจัยหรือการสร้างนวัตกรรม โดยการค้นคว้า การทดลอง การสำรวจหรือการศึกษา รวมถึงองค์ความรู้ การประดิษฐ์ กระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์ กระบวนการบริการ หรือการจัดการในรูปแบบใหม่ ซึ่งเป็นข้อค้นพบใหม่หรือพัฒนาให้ดีขึ้นกว่าเดิมอย่างมีนัยสำคัญและนำไปใช้ประโยชน์ได้ ไม่ว่าจะได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายเกี่ยวกับทรัพย์สินทางปัญญาหรือไม่ก็ตาม

“ผลพลอยได้” หมายความว่า สิ่งที่ค้นพบจากกระบวนการทำวิจัยแต่ไม่ใช่ผลผลิตหลักที่เป็นเป้าหมายของโครงการ ให้หมายความรวมถึงผลพลอยได้ที่คาดหมายได้ (by product) และผลพลอยได้ที่ไม่ได้คาดหมาย (serendipity)

“ต้นแบบผลิตภัณฑ์” (prototype) หมายความว่า ชิ้นงานที่สร้างสรรค์ขึ้นหรือประดิษฐ์ขึ้นจากผลงานวิจัยและนวัตกรรม เพื่อเป็นแบบหรือตัวอย่างสำหรับการทดสอบความเป็นไปได้ของแนวคิดหรือกระบวนการ การออกแบบ การผลิต หรือการพัฒนาให้เป็นผลิตภัณฑ์ก่อนที่จะเริ่มการผลิตจริง

“ทรัพย์สินทางปัญญา” หมายความว่า ผลงานการประดิษฐ์หรือคิดค้นอันเกิดจากการวิจัยพัฒนา และการสร้างสรรค์ภายใต้โครงการระหว่าง บพข. และ/หรือผู้ให้ทุนร่วมกับผู้รับทุน ซึ่งนำไปสู่การดำเนินการขอรับความคุ้มครองสิทธิตามกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา ไม่ว่าจะอยู่ในรูปของความคุ้มครองที่ต้องจดทะเบียนให้ได้สิทธิหรือความคุ้มครองในลักษณะอื่นที่ไม่ต้องนำไปจดทะเบียนทั้งในราชอาณาจักรและนอกราชอาณาจักรภายใต้กฎหมายเกี่ยวกับสิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า ความลับทางการค้า ลิขสิทธิ์ สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ พันธุ์พืช แบบผังภูมิของวงจรรวม ภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย และการคุ้มครองอื่นตามที่กฎหมายบัญญัติ รวมถึงความลับทางเทคนิค องค์ความรู้ นวัตกรรมหรือวิทยาการต่าง ๆ

“การบริหารจัดการทรัพย์สินทางปัญญา” หมายความว่า การดำเนินการใดเพื่อให้ได้มาซึ่งสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา รวมทั้งการคุ้มครอง การปกป้องสิทธิ การยกเลิกความคุ้มครอง การนำทรัพย์สินทางปัญญาไปใช้ประโยชน์ การเจรจาต่อรอง การบริหารสัญญาการอนุญาตให้ใช้สิทธิและสัญญาอื่น การถ่ายทอดเทคโนโลยี การจัดสรรผลประโยชน์ การบังคับใช้สิทธิ และการดำเนินการอื่นใดที่เป็นผลสืบเนื่องจากการใช้ประโยชน์ในทรัพย์สินทางปัญญา

“การใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม” หมายความว่า การใช้หรืออนุญาตให้ใช้สิทธิในผลงานวิจัยและนวัตกรรมในการผลิตผลิตภัณฑ์ต้นแบบหรือผลพลอยได้ การจัดทำบริการ การถ่ายทอดเทคโนโลยี การปรับปรุงกรรมวิธีการผลิต การจัดโครงสร้างองค์กร การบริหารจัดการหรือการดำเนินการอื่นใดในเชิงพาณิชย์หรือสาธารณประโยชน์ หรือการนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมต้นแบบหรือผลพลอยได้ไปใช้ในการศึกษา ค้นคว้า ทดลอง หรือวิจัยเพื่อพัฒนาต้นแบบ ผลพลอยได้ ผลิตภัณฑ์หรือต่อยอดผลงานนั้น และให้หมายความรวมถึงการจำหน่ายจ่ายโอนผลงานวิจัยและนวัตกรรม โดยอาจมีประโยชน์ตอบแทนที่คำนวณเป็นเงินได้ด้วย

“การอนุญาตให้ใช้สิทธิ” หมายความว่า การอนุญาตให้ใช้สิทธิในองค์ความรู้ของผลงานวิจัยและนวัตกรรม หรือทรัพย์สินทางปัญญา เพื่อการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรมตามเงื่อนไข ที่ บพข. กำหนด ไม่ว่าจะได้รับผลประโยชน์ตอบแทนหรือไม่ก็ตาม

“สัญญาอนุญาตให้ใช้สิทธิ” หมายความว่า สัญญาที่มีข้อตกลงเรื่องรูปแบบการอนุญาตให้ใช้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา ค่าตอบแทน และเงื่อนไขอื่นที่เกี่ยวข้อง ระหว่างเจ้าของผลงานวิจัยและนวัตกรรมกับผู้ได้รับอนุญาตให้ใช้สิทธิ

“การถ่ายทอดเทคโนโลยี” หมายความว่า กระบวนการที่นำเอาเทคโนโลยี (ซึ่งรวมถึงองค์ความรู้หรือประสบการณ์ความเชี่ยวชาญต่าง ๆ ที่เกิดจากการวิจัยและพัฒนา โดยผู้ที่มีความรู้ความชำนาญในเรื่องนั้น ๆ โดยตรง ตลอดจนข้อมูล คำแนะนำต่าง ๆ ที่ช่วยในการใช้องค์ความรู้ เช่น เอกสารคู่มือ การสาธิต การฝึกปฏิบัติ) ถ่ายทอดจากเจ้าของหรือผู้ถือครองไปยังผู้รับ เพื่อนำไปใช้ผลิต สินค้า บริการ หรือประโยชน์อื่นได้อย่างมีประสิทธิผล

“ข้อตกลงสิทธิและการบริหารจัดการผลงานวิจัยและนวัตกรรม” หมายความว่า ข้อตกลงสิทธิและหน้าที่ในการบริหารจัดการผลงานวิจัยและนวัตกรรม รวมถึงการจัดสรรผลประโยชน์ที่ได้จากค่าตอบแทนการอนุญาตให้ใช้สิทธิในผลงานวิจัยและนวัตกรรมนั้น

“ค่าใช้จ่าย” หมายความว่า ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญา รวมถึง การปกป้องรักษาสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา

“ค่าตอบแทนการอนุญาตให้ใช้สิทธิ ” หมายความว่า ค่าตอบแทนการอนุญาตให้ใช้สิทธิในองค์ความรู้ของผลงานวิจัยและนวัตกรรมหรือทรัพย์สินทางปัญญา

“ผู้รับทุน” หมายความว่า บุคคล คณะบุคคล ชุมชน หน่วยงานภาคเอกชนหรือหน่วยงาน ภาคประชาสังคม ซึ่งมีคุณสมบัติตามที่ บพข. กำหนดและได้รับอนุมัติให้ทุนสนับสนุนการวิจัยและนวัตกรรม

“ผู้ให้ทุนร่วม” หมายความว่า บุคคล คณะบุคคล ชุมชน หน่วยงานภาคเอกชนหรือหน่วยงานภาคประชาสังคม ซึ่งมีคุณสมบัติตามที่ บพข. กำหนดและได้รับอนุมัติให้เป็นผู้ให้ทุนร่วมสนับสนุนการวิจัยและนวัตกรรม รวมถึงผู้รับทุนที่ร่วมสมทบทุนวิจัยในโครงการด้วย

“คณะอนุกรรมการบริหารจัดการการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัย” หมายความว่า คณะอนุกรรมการบริหารจัดการการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัย นวัตกรรม และทรัพย์สินทางปัญญาที่คณะกรรมการบริหารแต่งตั้งขึ้น

“คณะกรรมการบริหาร” หมายความว่า คณะกรรมการบริหารหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ

“ผู้อำนวยการ” หมายความว่า ผู้อำนวยการหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ

“บพข.” หมายความว่า หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ

ข้อ 4 ให้ผู้อำนวยการรักษาการตามระเบียบนี้ และเป็นผู้พิจารณาวินิจฉัยชี้ขาดกรณีที่มีปัญหาในการตีความหรือปฏิบัติตามระเบียบนี้ คำวินิจฉัยดังกล่าวให้ถือเป็นที่สุด

หมวด 1 สิทธิความเป็นเจ้าของและการบริหารจัดการทรัพย์สินทางปัญญา

ข้อ 5 ในกรณีที่ บพข. ให้ทุนวิจัยแก่ผู้รับทุน เมื่อผู้รับทุนหรือนักวิจัยได้เปิดเผยผลงานวิจัยและนวัตกรรม และแจ้งความประสงค์ขอเป็นเจ้าของผลงานวิจัยและนวัตกรรมพร้อมเสนอแผนและกลไก การใช้ประโยชน์ในผลงานวิจัยและนวัตกรรมเป็นหนังสือต่อ บพข. ตามระยะเวลา หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขที่กฎหมายกำหนดแล้ว ให้ผู้รับทุนหรือนักวิจัยผู้นั้นได้สิทธิความเป็นเจ้าของ และได้สิทธิในการบริหารจัดการทรัพย์สินทางปัญญาเท่าที่ไม่ขัดต่อแผนและกลไกการใช้ประโยชน์ของผู้รับทุนหรือนักวิจัยที่ได้ตกลงกันไว้

     สิทธิในการบริหารจัดการทรัพย์สินทางปัญญาของบุคคลอื่นที่ได้รับโอนความเป็นเจ้าของจากผู้รับทุนหรือนักวิจัยให้นำความในวรรคแรกมาบังคับใช้โดยอนุโลม ......

ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอนพิเศษ 1 ง (3 มกราคม พ.ศ. 2566) หน้า 8-15

https://rkj.soc.go.th/DATA/PDF/2566/E/001/t_0008.pdf