Author : ศูนย์วิจัยพืชสวนเชียงราย.
Source : กสิกร 93, 5 (มิ.ย.-ก.ค. 2563) 58-61
Abstract : ปัญจขันธ์ หรือ เจียวกู่หลาน (Jiaogulan) เป็นสมุนไพรที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน ส่วนของใบและลำต้นมีสารสำคัญจำพวก Saponins สารที่พบมีชื่อเฉพาะว่า gypenosides คล้ายที่พบในโสมคน ที่เรียกว่า ginsenosides โดยพบในส่วนใบมากกว่าลำต้น ส่วนมากนิยมนำมาแปรรูปเป็นชาสำหรับดื่มแก้กระหาย มีการศึกษาสารออกฤทธิ์ในทางเภสัชวิทยาในประเทศจีน พบว่า ปัญจขันธ์ ประกอบด้วยตัวยา 82 ชนิด มีตัวยาที่เหมือนโสมคน 4 ชนิด ได้แก่ ginsenosides Rb1 Rd และ F3 สรรพคุณของปัญจขันธ์ช่วยลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ลดคอเลสเตอรอล ในประเทศไทย นิยมปลูกปัญจขันธ์ในแถบภาคเหนือเนื่องด้วยสภาพความเหมาะสมของดินและสภาพอากาศ แต่ปัจจุบันยังขาดพันธุ์ปัญจขันธ์ที่เหมาะสม เนื่องจากพันธุ์เดิม คือ พันธุ์สิบสองปันนา ซึ่งเป็นพันธุ์จากประเทศจีน เป็นพันธุ์ที่ให้ผลผลิตสูง แต่ปริมาณสารซาโปนินอยู่ในระดับปานกลาง เหตุเพราะมีการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้ไม่ดี ดังนั้น ศูนย์วิจัยพืชสวนเชียงรายจึงได้ทำการปรับปรุงพันธุ์ปัญจขันธ์ เพื่อให้ได้พันธุ์ใหม่ที่ให้ผลผลิตและสารซาโปนินสูงกว่าพันธุ์เดิม.

Subject : สมุนไพร. ปัญจขันธ์. ยา. ซาโปนิน. Saponins.
แหล่งที่มาของภาพ : https://www.ifit4health.com