ใครไปญี่ปุ่นคงเห็นภาพที่ยืนยันถึงความสะอาดสะอ้านของบ้านเมืองที่ไร้ขยะ มองหาขยะแทบไม่เจอในทุกซอกทุกมุมของชุมชน และคงอดสงสัยกันไม่ได้ ว่าทำไมเขาทำแล้วถึงประสบความสำเร็จในเรื่อง “การแยกทิ้งขยะ”
ให้ข้อมูลการแยกทิ้งขยะพร้อมข้อตกลงที่ชัดเจน
ในญี่ปุ่นเขามีกฎการทิ้งขยะที่เคร่งครัดซึ่งถูกกำหนดไว้โดยแต่ละเขตเทศบาล มีการแจกข้อมูลการแยกทิ้งขยะที่ชัดเจนในรูปแบบของโปสเตอร์ขนาดเล็กที่นำมาแปะติดทั่วไปทั้งตามบ้านเรือน แมนชั่น อพาร์ตเมนต์ บอร์ดข่าวสารประจำชุมชน และที่จุดรวบรวมขยะอย่างชัดเจน
1) ขยะเผาได้ (可燃ごみ/Kanen gomi, 燃えるごみ/moeru gomi) ได้แก่ เศษอาหาร เสื้อผ้าเก่า กิ่งไม้เล็ก ๆ กระดาษที่ไม่สามารถนำไปรีไซเคิลได้ พลาสติก และโฟม เป็นต้น ขยะเผาได้นั้นจะมีกำหนดเก็บอาทิตย์ละ 2 วัน ผู้ทิ้งต้องรวบรวมขยะใส่ถุงพลาสติกให้เรียบร้อยและนำมาวางไว้ที่จุดสำหรับทิ้งก่อนเวลา 8.00 น. ของวันเก็บขยะ
2) ขยะเผาไม่ได้ (不燃ごみ Funen gomi, 燃えないごみ/moenai gomi) ได้แก่ ของใช้เล็ก ๆ ในบ้านที่ไม่สามารถนำมาเผาได้ เช่น เครื่องแก้ว เครื่องเคลือบ อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีขนาดไม่เกิน 30 เซนติเมตร ร่ม โลหะ หลอดไฟและไฟแช็ค เป็นต้น ขยะเผาไม่ได้นั้นจะมีกำหนดเก็บเดือนละ 2 ครั้ง และหากขยะที่ทิ้งเป็นของมีคม เช่น เข็มหรือแก้วและจานที่แตก ก็ควรจะห่อด้วยกระดาษและเขียนบ่งบอกไว้เพื่อไม่ให้เป็นอันตรายต่อเจ้าหน้าที่เก็บขยะ
3) ขยะรีไซเคิล ได้แก่ ขวดพลาสติก PET กระป๋องอะลูมิเนียม กระดาษ และหนังสือเก่าที่นำมารีไซเคิลได้ โดยมีกำหนดเก็บอาทิตย์ละ 1 วันตามแต่กำหนดของท้องถิ่น การนำขยะมาวางนั้นต้องวางไว้ที่จุดสำหรับเก็บก่อนเวลา 8.00 น. ทั้งนี้ตามแมนชั่นหรือหน้าซุปเปอร์มาร์เก็ตจะวางภาชนะสำหรับใส่ขยะรีไซเคิลที่มีรูปหรือตัวอักษรการแยกขยะที่ชัดเจน
4) ขยะขนาดใหญ่ โดยทั่วไปขยะที่มีขนาดใหญ่กว่า 30 เซนติเมตร เช่น เฟอร์นิเจอร์ ที่นอน และรถจักรยาน เป็นต้น ผู้ทิ้งต้องทำการนัดวันเวลากับศูนย์เก็บขยะและซื้อสติกเกอร์ค่าขยะจากร้านสะดวกซื้อทั่วไปเพื่อมาติดไว้ที่ขยะชิ้นใหญ่ก่อนนำมาวางไว้ที่จัดนัดเก็บ
มีการปลูกฝังการแยกขยะจากครอบครัวและโรงเรียน
แบบอย่างที่ดีจากผู้ใหญ่เป็นตัวอย่างที่ดีให้แก่เด็ก การทิ้งขยะในญี่ปุ่นแม้มีความยุ่งยากจากการต้องแยกทิ้งขยะ เช่น การแยกฝาขวด PET และลอกพลาสติกที่ติดกับขวด PET ออกก่อนแยกทิ้ง การล้างกระป๋องเบียร์และเศษอาหารออกจากกระป๋องให้สะอาดก่อนแยกทิ้ง และการนำกล่องนมมาล้างให้สะอาดและตัดให้ได้รูปแบบที่ต้องการเพื่อการเก็บรวบรวมนำไปรีไซเคิล เป็นต้น แต่ตัวอย่างการใส่ใจแยกของทิ้งจากผู้ใหญ่เป็นแบบอย่างที่ดีที่ทำให้คนรุ่นหลังต่างใส่ใจแยกทิ้งขยะ เด็กญี่ปุ่นถูกฝึกตั้งแต่เล็กว่าเมื่อไปนอกบ้านหากหาถังขยะไม่เจอก็ให้นำขยะกลับมาแยกทิ้งที่บ้าน ทั้งนี้เมื่อเข้าสู่ระดับชั้นประถมศึกษาเด็กญี่ปุ่นทุกคนจะได้เรียนรู้ชนิดขยะ วิธีการแยกและจัดการขยะตลอดจนการฝึกฝนให้เด็กปฏิบัติที่บ้านตามบทเรียนอย่างจริงจัง
เจ้าหน้าที่เก็บขยะมีความจริงจังและใส่ใจในการเก็บขยะอย่างตรงเวลา
หลังจากวางขยะตามเวลาที่กำหนด ในไม่ช้าเจ้าหน้าที่ที่มาพร้อมรถเก็บขยะก็จะมาเก็บขยะจนหมด ตลอดจนนำถังขยะหรือตาข่ายที่วางปิดขยะมาพับเก็บวางไว้ให้อย่างดี หากในถุงมีขยะที่ไม่ตรงกับจำพวกที่นัดเก็บก็จะมีการเขียนข้อความติดแปะไว้ให้เจ้าของนำไปแยกขยะและรอทิ้งคราวถัดไป ในหนึ่งปีจะมีวันหยุดเก็บขยะเพียงช่วงประมาณตั้งแต่วันที่ 31 ธันวาคมถึงประมาณวันที่ 7 มกราคม ซึ่งก็จะมีกระดาษแจ้งบอกวันหยุดและวันเริ่มเก็บขยะที่ชัดเจนแปะติดไว้ที่จุดรวบรวมขยะเพื่อให้ประชาชนทิ้งขยะได้ไม่ผิดพลาด
ถังขยะที่สะอาดและมีป้ายติดแยกชนิดขยะที่ชัดเจน
ถังขยะตามสวนสาธารณะหรือตามสถานีรถไฟจะมีป้ายติดแยกบอกชนิดขยะที่ชัดเจน โดยเจ้าหน้าที่ดูแลถังขยะจะหมั่นนำขยะไปรวบรวมเก็บไว้ เพื่อป้องกันไม่ให้ขยะล้นถังจนไม่สามารถทิ้งขยะได้ อีกทั้งเจ้าหน้าที่มักเช็ดล้างทำความสะอาดถังขยะเพื่อไม่ให้ผู้ทิ้งรู้สึกว่าถังขยะสกปรกจนไม่กล้านำขยะไปทิ้งหรือมักง่ายทิ้งรวมกันไป
ทัศนคติที่ดีเกี่ยวกับความสะอาด
คนญี่ปุ่นรุ่นใหม่ถูกปลูกฝังให้รักความสะอาดจากการเติบโตในสิ่งแวดล้อมรอบตัวที่สะอาดเนื่องจากทุกคนให้ความร่วมมือกัน เช่น ตอนเช้าเจ้าของบ้านเรือนมักจะออกมากวาดทำความสะอาดนอกบ้านและทางเท้า อาสาสมัครวัยต่างๆมักดูแลเก็บขยะพื้นที่สาธารณะสะอาดอย่างสม่ำเสมอ เป็นต้น อีกทั้งทัศนคติการมองเจ้าหน้าที่เก็บขยะว่าเป็นอาชีพสำคัญและเสียสละที่หากไม่มีพวกเขาบ้านเมืองก็ไม่สะอาด เมื่อมีทัศนคติที่ดีเกี่ยวกับความสะอาดที่เกิดจากการจัดการขยะและเจ้าหน้าที่เก็บขยะ ความตั้งใจในการแยกขยะก็ตามมา
ความรักและใส่ใจสิ่งแวดล้อมทำให้ชาวญี่ปุ่นอยากทำสิ่งดีๆ เพื่อให้โลกอยู่คู่กับพวกเขาและลูกหลานไปอีกนานแสนนาน การแยกทิ้งขยะเป็นหนึ่งทางที่ช่วยลดปัญหาสิ่งแวดล้อมและลดปัญหาโลกร้อนได้ การแยกขยะอย่างจริงจังและต่อเนื่องนั้นทำได้ไม่ยากหากคนในบ้านเมืองใดก็ตามใส่ใจและมีความตั้งใจจริง
ที่มา : Manager online 19 เมษายน 2562 [https://mgronline.com/greeninnovation/detail/9620000038159]
