-

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากอะมีบาชนิดนีเกลอเรีย เป็นโรคที่พบเห็นได้ยาก แต่หากติดเชื้อมักเสียชีวิตภายในหนึ่งสัปดาห์

เกาหลีใต้ได้พบผู้เสียชีวิตรายแรกจากโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากอะมีบาหรืออะมีบากินสมอง ที่เกิดจากเชื้ออะมีบาชนิดนีเกลอเรีย เมื่อวันที่ 26 ธ.ค. ที่ผ่านมา หลังเดินทางกลับจากประเทศไทย

.

สำนักข่าวยอนฮัป รายงานว่า สำนักงานควบคุมและป้องกันโรคแห่งเกาหลี (KDCA) ยืนยันการเสียชีวิตของชาวเกาหลีใต้ 1 ราย จากการติดอะมีบาชนิดนีเกลอเรีย (Naegleria fowleri) ซึ่งเป็นเชื้อที่ทำลายสมองมนุษย์ หลังจากเดินทางกลับประเทศไทย โดยถูกเชื้ออะมีบาทำลายสมอง

.

ชายผู้เสียชีวิตมีอายุราว 50 ปี เดินทางกลับถึงเกาหลีใต้เมื่อวันที่ 10 ธ.ค. ที่ผ่านมา หลังจากเดินทางไปพักอาศัยประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อยู่ 4 เดือน ก่อนจะเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลในวันถัดมา และเสียชีวิตเมื่อวันอังคารสัปดาห์ที่แล้ว

.

ชายสัญชาติเกาหลีใต้รายนี้ ถือเป็นผู้ป่วยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากอะมีบาหรืออะมีบากินสมองรายแรกของประเทศเกาหลีใต้

.

อะมีบาชนิดนีเกลอเรีย (Naegleria fowleri) เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวเหมือนอะมีบาอื่น ๆ ในธรรมชาติ โดยมักจะอาศัยอยู่ตามแหล่งน้ำจืดที่มีอุณหภูมิค่อนข้างสูง หรือแหล่งน้ำขังในเขตอุตสาหกรรมและในเขตร้อนหรือเขตอบอุ่นเกือบทั่วโลก

.

เชื้ออะมีบาชนิดนี้เป็นเชื้อที่ชอบอยู่อิสระมากกว่าอยู่ในคนหรือสัตว์ แต่หากเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ผ่านทางจมูก ก็จะทำให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบรุนแรงและเฉียบพลัน อย่างไรก็ตาม โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากอะมีบา ไม่ใช่โรคระบาดที่แพร่จากคนสู่คน

.

ด้านกระทรวงสาธารณสุขไทยรับทราบเรื่องนี้แล้ว โดย นพ. ธเรศ กรัษนัยรวิวงค์ อธิบดีกรมควบคุมโรค ออกมาเตือนว่า ประชาชนที่สำลักน้ำใช้หรือเล่นน้ำที่ไม่สะอาดจากเเหล่งน้ำสาธารณะ มีความเสี่ยงติดเชื้อโรคดังกล่าวได้ พร้อม แสดงความเสียใจกับครอบครัวผู้เสียชีวิต

.

"ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ ไม่ควรใช้น้ำจากแหล่งน้ำที่ไม่สะอาดสาดเล่นกัน และหลีกเลี่ยงการใช้น้ำจากแหล่งน้ำสาธารณะล้างจมูก สระว่ายน้ำควรรักษาความสะอาดตามมาตรฐานตามคำแนะนำของ กรมอนามัย โดยมีการตรวจวัด และเติมสารคลอรีน ให้มีปริมาณคลอรีนตกค้างอิสระ 1-2 มิลลิกรัมต่อลิตร" นพ. ธเรศ กล่าว

.

ตัวเลขผู้ป่วยโรคนี้ในไทย อธิบดีกรมควบคุมโรค ระบุว่าในช่วง 40 ปี ที่ผ่านมา (2526-2564) ประเทศไทยพบผู้ป่วยโรคสมองอักเสบจากเชื้ออะมีบา 17 ราย ในจำนวนนั้นมี 14 คน เสียชีวิต ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย เป็นสัญชาติไทย 16 ราย เเละสัญชาตินอร์เวย์ที่เดินทางกลับจากไทย 1 ราย

.

เมื่อเดือน ก.ค. 2563 เจ้าหน้าที่สาธารณสุขรัฐฟลอริดา ในสหรัฐฯ ยืนยันพบผู้ติดเชื้ออะมีบากินสมอง แต่ไม่ได้เปิดเผยว่าการติดเชื้อรายล่าสุดเกิดขึ้นที่ใด หรือเปิดเผยถึงอาการของคนไข้รายนี้

.

ทั้งนี้ เนื่องจากการติดเชื้ออาจรุนแรงถึงชีวิตได้สำนักงานสาธารณสุขรัฐฟลอริดาจึงออกประกาศเตือนครั้งนั้น โดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุขแนะให้ประชาชนหลีกเลี่ยงไม่ให้จมูกสัมผัสกับน้ำประปา หรือแหล่งน้ำจืดอื่น ๆ เช่น ทะเลสาบ แม่น้ำ บ่อน้ำ และลำคลอง ซึ่งมักพบการติดเชื้อในช่วงฤดูร้อนในเดือน ก.ค.- ก.ย.

.

ในสหรัฐฯ มักพบผู้ติดเชื้อในรัฐทางภาคใต้ และพบได้น้อยมากในรัฐฟลอริดา โดยพบเพียง 37 ราย นับตั้งแต่ปี 1962

.

ติดเชื้อได้อย่างไร
ข้อมูลจากเว็บไซต์ คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล ระบุว่า การติดเชื้อเกิดขึ้นโดย "สำลักน้ำที่มีเชื้ออะมีบานั้นเข้าจมูก" โดยการว่ายน้ำหรือดำน้ำแล้วเกิดการสำลักน้ำเข้าจมูกอย่างรุนแรง เชื้อที่ปนอยู่ในน้ำ จะผ่านเข้าทางประสาทรับรู้กลิ่นในจมูก (Olfactory nerve) และเข้าสู่สมอง ทำให้เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบอย่างรุนแรงและเฉียบพลัน ผู้ป่วยมักเสียชีวิต ก่อนได้รับ การวินิจฉัย เนื่องจากอาการจะทรุดลงอย่างรวดเร็วทำให้ผู้ป่วยเกือบทั้งหมดเสียชีวิต ภายใน 10 วัน

.

อธิบดีกรมควบคุมโรค ระบุว่า โรคสมองอักเสบมักมีอาการ 1-12 วันหลังได้รับเชื้อ โดยเฉลี่ยประมาณ 5 วัน หลังจากที่เข้าทางจมูกและเชื้อเข้าสมองผ่านเส้นประสาทรับกลิ่น

.

ผู้ป่วยส่วนใหญ่พบช่วงฤดูร้อน ผู้ป่วยโรคนี้ส่วนใหญ่มีประวัติสำลักน้ำที่ไม่สะอาดจากแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น สระน้ำ บ่อน้ำ แต่ไม่ติดต่อจากการดื่มน้ำ และไม่ติดต่อจากคนสู่คน

.

การติดเชื้ออะมีบากินสมอง เกิดขึ้นโดย "สำลักน้ำที่มีเชื้ออะมีบานั้นเข้าจมูก"

อาการ
ผู้ติดเชื้ออะมีบาชนิดนีเกลอเรียมีอาการเหมือนโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้ออื่น ๆ คือ มีไข้ ปวดหัวรุนแรง คลื่นไส้ อาเจียน คอแข็งตึง แต่อาการจะทรุดลงอย่างรวดเร็ว ซึมชัก ไม่รู้สึกตัว

.

น่ากังวลเพียงใดสำหรับคนไทย
ข้อมูลจากเว็บไซต์ คณะเวชศาสตร์เขตร้อน ระบุว่า โอกาสที่คนเราจะติดเชื้ออะมีบาจนถึงขั้นสมองอักเสบ และเสียชีวิตนั้นมีน้อยมาก ดังนั้น คนไทยจึงไม่ควรตระหนก

.

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากอะมีบา มีรายงานครั้งแรกจากประเทศออสเตรเลียเมื่อปี 1965 โดยทั่วโลกมีรายงานพบผู้ป่วยโรคนี้ราว 400-500 ราย

.

กรมควบคุมโรคระบุว่า ระหว่างปี 2526-2564 ประเทศไทยพบผู้ป่วยโรคสมองอักเสบจากเชื้ออะมีบา 17 ราย ในจำนวนนั้นมี 14 คน เสียชีวิต ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย อายุต่ำที่สุด 8 เดือน มากที่สุด 71 ปี เป็นสัญชาติไทย 16 ราย เเละสัญชาตินอร์เวย์ที่เดินทางกลับจากไทย 1 ราย พบผู้ป่วยที่จังหวัดศรีษะเกษ สมุทรปราการ นครปฐม ตราด สุพรรณบุรี และกรุงเทพมหานคร

.

คำแนะนำสำหรับประชาชน
เนื่องจากโรคนี้มีโอกาสเกิดขึ้นน้อยมาก ประชาชนจึงไม่ควรตื่นตระหนก ข้อแนะนำในการป้องกันการติดเชื้อนี้ มีดังนี้

.

- ผู้ที่มีแผลตามผิวหนัง ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ เช่น ติดเชื้อเอชไอวี เป็นโรคตับ โรคเบาหวาน และผู้ที่ได้รับยากดภูมิต้านทานโรค ควรเลี่ยงการลงว่ายน้ำในแหล่งน้ำตามธรรมชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแหล่งน้ำที่น้ำไม่ไหลเวียนหรือน้ำขุ่นดูสกปรก ผู้ที่ใช้คอนแทคเลนส์ ควรทำความสะอาดด้วยน้ำยาล้างเลนส์ตามวิธีที่จักษุแพทย์แนะนำ

.
- บุคคลทั่วไป หากว่ายน้ำหรือดำน้ำในแหล่งน้ำตามธรรมชาติ ควรระมัดระวังไม่ให้สำลักน้ำเข้าโพรงจมูก (ถ้าสำลักให้รีบสั่งน้ำออกแรงๆ) ในเทศกาลสงกรานต์ไม่ควรใช้น้ำจากแหล่งน้ำที่ไม่สะอาดสาดเล่นกัน

.
- ผู้ที่มีอาการป่วยน่าสงสัยหลังจากลงในแหล่งน้ำตามธรรมชาติ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

.
- สำหรับสระว่ายน้ำ ควรรักษาความสะอาดตามมาตรฐานและคำแนะนำของกรมอนามัย โดยมีการตรวจวัด และเติมสารประกอบคลอรีน ให้มีปริมาณคลอรีนตกค้างอิสระ 1-2 มิลลิกรัมต่อลิตร

ที่มา : BBC https://www.bbc.com/thai/features-53306622